Django nədir ?

06 Dekabr 2025
7 dəqiqə oxu
Backend Development
django backend django framework web development python

Giriş

Django, Python dilində yazılmış yüksək səviyyəli bir web framework-dür. Sürətli inkişaf və təmiz, pragmatik dizaynı təşviq edir. Django, təcrübəli developerlərin qısa müddətdə mürəkkəb, database-driven veb saytlar yaratmasına kömək etmək üçün hazırlanmışdır.

Django nədir?

Django, Python proqramlaşdırma dilində yazılmış açıq mənbəli bir web framework-dür. Framework, developerlərə ümumi funksionallığı yenidən yazmaq əvəzinə proqramların digər aspektlərinə diqqət yetirməyə imkan verərək, veb proqramların yaradılmasını asanlaşdırır.

Django "framework for perfectionists with deadlines" (müddəti olan perfeksionistlər üçün framework) kimi təqdim olunur. Bu, developerlərə yüksək keyfiyyətli veb proqramları çox sürətli şəkildə yaratmağa kömək etmək məqsədi daşıyır.

Əsas Xüsusiyyətlər

Object-Relational Mapping (ORM)

Django ORM, developerlərə verilənlər bazası cədvəlləri ilə işləmək üçün Python siniflərindən istifadə etməyə imkan verir. Bu, SQL bilmədən mürəkkəb verilənlər bazası əməliyyatlarını yerinə yetirməyə imkan yaradır.

# Django ORM nümunəsi
from django.db import models

class Blog(models.Model):
    title = models.CharField(max_length=200)
    content = models.TextField()
    published_date = models.DateTimeField(auto_now_add=True)
    
    def __str__(self):
        return self.title

Admin Interface

Django, modelləriniz üçün avtomatik olaraq professional və istehsal üçün hazır admin interfeysi yaradır. Bu, developerlərə məzmunu idarə etmək üçün gözəl bir interfeys təmin edir.

URL Routing

Django, təmiz və zərif URL-ləri dəstəkləyir. Bu, axtarış motorları üçün SEO-dostu URL-lər yaratmağa və istifadəçilər üçün yadda qalan ünvanlar təmin etməyə kömək edir.

Template System

Django-nun template sistemi, məntiq və təqdimatın ayrılmasını təmin edir. Bu, designer və developerlərin eyni vaxtda işləməsinə imkan verir.

Arxitektura

Django, Model-View-Template (MVT) arxitekturasını izləyir:

  • Model: Verilənlər bazasının strukturunu təyin edir
  • View: İstəkləri emal edir və cavabları qaytarır
  • Template: İstifadəçi interfeysinin necə göstəriləcəyini təyin edir

Django-nun MVT arxitekturası, ənənəvi MVC modelinə bənzəyir, lakin Django-da Controller rolunu frameworkun özü yerinə yetirir.

Üstünlüklər

Sürətli İnkişaf

Django, "battery-included" fəlsəfəsi ilə işləyir, yəni developerlərə ehtiyac duyduqları demək olar ki, hər şeyi təmin edir. Bu, inkişaf prosesini əhəmiyyətli dərəcədə sürətləndirir.

Təhlükəsizlik

Django, developerləri ümumi təhlükəsizlik səhvlərindən qorumaq üçün bir çox təhlükəsizlik xüsusiyyətləri təqdim edir. Buraya SQL injection, cross-site scripting, cross-site request forgery və clickjacking qorunması daxildir.

Ölçəklənəbilərlik

Django, ən çox trafik alan saytlardan biri olan Instagram kimi böyük miqyaslı tətbiqləri dəstəkləmək üçün hazırlanmışdır.

Çox yönlülük

Django, müxtəlif növ veb tətbiqləri yaratmaq üçün istifadə edilə bilər - məzmun idarəetmə sistemlərindən sosial şəbəkələrə qədər, elmi hesablama platformalarından idarəetmə sistemlərinə qədər.

Nəticə

Django, Python developerləri üçün güclü və çox yönlü bir web framework-dür. Onun "battery-included" yanaşması, möhkəm təhlükəsizlik xüsusiyyətləri və miqyaslanma qabiliyyəti, onu müasir veb tətbiqləri üçün əla seçim edir.

İstər kiçik bir şəxsi layihə, istərsə də böyük bir korporativ tətbiq üzərində işləyirsinizsə, Django sizə təmiz kod yazmaq və layihənizi vaxtında çatdırmaq üçün lazım olan alətləri təmin edəcəkdir.

Link kopyalandı!